Yunuslara Özgürlük Platformu, yunus gösteri merkezlerindeki esarete karşı 2014 yılında Türkiye’de yürütülen kampanya, eylem ve yasal başvuruları kronolojik sırayla ayrıntılı biçimde derledi.
Yunus parklarının TBMM tarafından yasaklanmasını içeren tartışmalı tasarı, deniz memelisi ticaretinin durdurulması için Platform’un CITES yürütücüsü Avrupa Komisyonu’na gönderdiği resmi başvuru ve Tuzla’da açılması planlanan yeni tesise karşı kamuoyu tepkisi, listede ön plana çıkan başlıklardan.
Türkiye’deki yunus parklarının kapatılması ve tutsak deniz memelilerinin koruma altına alınması için yerel ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarıyla etkili kampanyalar düzenleyen Yunuslara Özgürlük Platformu, geçtiğimiz yıl Türkiye’de gerçekleştirdikleri “ilk”leri ve gösteri merkezlerine karşı kamuoyunda ses getiren süreçleri listeledi.
Tüm yılı kapsayan derleme, yunus gösteri merkezlerine ev sahipliği yapan sahil şeridindeki dört farklı bölgede peşi sıra düzenlenen eylemlerden, Hayvanları Koruma Kanunu’ndaki değişiklere dair sanatçıların, yazarların, yerel ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarının girişimlerine kadar pek çok başlığı içeriyor.
Yunuslara Özgürlük Platformu Sözcüsü Öykü Yağcı, geçtiğimiz yılı şu şekilde özetledi: “2015’i insan sömürüsüne ve işkencesine maruz kalan tüm canlıların daha fazla özgürleştiği bir yıl olarak kutlama umuduyla geçtiğimiz yılın öne çıkan süreçlerini paylaştık.
Yunuslara Özgürlük Platformu olarak deniz hapishanelerine karşı 2014’te neler yaptığımızı listeledik, katkıda bulunduğumuz süreçlerin bir bölümünü aktarmaya çalıştık. Sivil toplum kuruluşlarından (STK) gazetecilere, sanatçılardan yazarlara, dalış okullarına kadar çok geniş bir kesimin desteği ve bize gönderdikleri yazılar ve çeviriler ile farkındalığın artmasını sağlayan destekçilerimizin de katkılarıyla, geçtiğimiz yıl Türkiye’de yunus parklarına karşı pek çok ilki gerçekleştirdik.
Önce TBMM gündemine, ardından CITES başvurumuzla STK’lar dışında uluslararası düzeyde resmi boyutta Avrupa Komisyonu’na taşınan yunus parkı sorunu, Türkiye çapında her yerde eylemler, filmler, imza kampanyaları ve mektuplar ile desteklendi, yunus parkları her bir adımda bir büyük darbe daha aldı. Hayvan özgürlüğü için 2015’te hep birlikte, daha fazla mücadele etmek dileğiyle…”
Yunus parkları ilk kez Meclis gündeminde!
Geçtiğimiz yıllarda Türkiye’deki üç yunus parkının kapatılmasında etkin rol oynayan Platform’un web sitesinde yer alan listeden kısa alıntılar ise şu şekilde:
Ocak Bana Göz Kulak Ol Duyarlı Yaşam Derneği (BGKO) ve PtoT Films tarafından hazırlanan Benim Bir Dostum Var videosu yayınlandı ve özgürlük mesajımız yalnızca bir haftada milyonlarca kişiye ulaştı.
Şubat 120 ülkede faaliyet gösteren turizm devi TUI, yunus gösterilerini tur programlarından çıkardığını Alman Balina ve Yunus Koruma Forumu (WDSF) aracılığıyla tüm dünyaya duyurdu.
Mart İzmir Ticaret Odası (İZTO) sağduyusunu gösterdi. “Çılgın Proje ” ismiyle yayımlandığı 2012 tarihinden bu yana Türkiye çapında büyük bir tepkiyle karşılanan İzmir’deki yunus gösteri havuzu projesi, iki yıl süren takibimiz ve tepkileriniz sonucu Tarihi Mendirek Projesi’nden tamamen çıkarıldı.
Nisan Yunuslara Özgürlük Platformu olarak, TBMM Çevre Komisyonu’nda 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun değiştirilmesi ile ilgili yapılacak 25 Nisan toplantısı öncesinde TBMM Çevre Komisyonu’na ayrıntılı bir rapor gönderdik. 2010’dan bu yana yaptığımız sayısız yasal başvuru ve eylemi destekler nitelikteki 18 sayfalık raporda, neden mevcut parkların kapatılması ve yenilerine izin verilmemesi gerektiğini etik ve hukuki gerekçelerle bir kez daha açıkladık, bilimsel makaleler ve istatistiklerle sorunu daha net ortaya koyduk.
Mayıs 1 Nisan ayında gönderdiğimiz ayrıntılı rapor sonrasında yunus parklarına yasak getirilmesi ilk kez Meclis gündemine yer aldı. 5199 sayılı kanunda yapılacak düzenlemeler ile yunus parklarının kapatılacağı ve yeni yunus gösteri merkezlerine izin verilmeyeceği Çevre Komisyonu tarafından kamuoyuna açıklandı.
Avrupa Komisyonu’na çağrı: Türkiye’ye deniz memelisi ticareti yasaklansın!
Mayıs 2 Türkiye’nin taraf olduğu Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES) maddeleri doğrultusunda, Yunuslara Özgürlük Platformu olarak Cenevre’deki CITES Komitesi’ne ve sözleşmenin yürütücüsü Avrupa Komisyonu’na resmi başvuruda bulunduk. Yaban Hayatı Eylem Grubu Başkanı, Emekli Büyükelçi Süha Umar ile birlikte hazırladığımız 18 sayfa metin ve 20 ek dokümandan oluşan başvuruda, Türkiye’deki yunus parklarının yasadışı uygulamalarını bir kez daha belgeleriyle gözler önüne serdik. Türkiye’ye deniz memelisi ithalatının durdurulmasını talep ettiğimiz bu resmi başvuru, yunus parklarıyla ilgili Uluslararası Hayvan Hakları Mahkemesi’ne yapılan yüzeysel başvurudan hem niteliği hem de sonucu açısından çok farklıdır. Uluslararası Hayvan Hakları Mahkemesi yalnızca “sembolik bir mevki” olup devletleri ve ülkeleri “kınama” dışında herhangi bir yaptırım uygulayamazken, bilimsel danışmanlar ve uzmanlar ışığında çalışmalarını sürdüren CITES Komitesi, Türkiye’ye yönelik deniz memelisi ticaretine bütünüyle yasak getirebilecek yetkide ve kapasitededir. Bu anlamda somut sonuçlar ortaya koyabilecek ve Türkiye’deki yunus parklarının sonunu getirebilecek ilk uluslararası başvurudur.
Marmaris, Antalya, Alanya ve Bodrum’da art arda eylemler
Mayıs 24 Dünya çapındaki sivil toplum hareketi Empty The Tanks (Havuzları Boşaltın) eyleminin ikincisi, 44 ülkeyle birlikte aynı anda, bir deniz hapishanesine “ev sahipliği” yapan Muğla’nın Marmaris ilçesinde yapıldı.
Haziran 11 TBMM Çevre Komisyonu, AKP Milletvekili Mehmet Metiner’in herhangi bir bilimsellik ve etik kaygı içermeyen önergesi sonucu, tüm tepkilere rağmen mevcut yunus parklarının kapatılmayacağını açıkladı.
Haziran 19 Kaş Yunus Parkı’ndaki dört tutsak yunusun özgürlüğüne kavuşması için 2012’de platformumuz ile birlikte uluslararası imza kampanyası başlatan Flipper’ın eski eğitmeni, aktivist Richard O’Barry, Hayvanları Koruma Kanunu’nun değiştirilmesine dair kanun tasarısı metninden yunus parkları ve hayvanlı sirklerin yasaklanmasına dair maddenin son anda çıkarılması üzerine, Çevre Komisyonu üyelerine bir mektup gönderdi.
Haziran 20 Yunuslara Özgürlük Platformu olarak YazarBuket Uzuner ve Change.orgekibiyle birlikte, yerel sivil toplum kuruluşlarının ve sanatçıların desteğiyle, Bodrum’daki deniz hapishanesinin kapatılıp tutsak deniz memelilerinin koruma altına alınmasını talep eden 40 bin imzayı Bodrum Belediye Başkanlığı’na teslim ettik. Hâlihazırda süreci takip eden başta Yaban Hayatı Eylem Grubu olmak üzere Mavi Yol Girişimi, Bodrum Kent Konseyi, Bodrum Sualtı Derneği, TEMA Vakfı Bodrum Gönüllüleri, Bodrum Gezi Dayanışması ve Bodrum Çarşı taraftar grubu gibi birçok yerel sivil toplum kuruluşu ve oluşum, Bodrum Belediye Meydanı’ndaki boykotumuzda yanımızdaydı. Tiyatrocu Kaan Çakır ve Gülbin Yeşil de, esaret karşıtı demeçleriyle bize çok büyük bir güç verdiler.
Haziran 21 Bodrum eylemimizden tam bir gün sonra Antalya’da da yunus parklarının kapatılması için eylem vardı. Antalya Barosu Hayvan Hakları Kurulu ve Tabipler Odası, stk’ların ve bağımsız aktivistlerin katılımıyla düzenlediği eylemde “mevcut parkların da kapatılması” çağrısını yineledi.
Fırsat sitesi ticareti kesti!
Haziran 26 Yunuslara Özgürlük Platformu ve on binlerce kişi olarak 2011’den bu yana çağrıda bulunduğumuz Groupon Türkiye, Facebook sayfasında yayınladığı bir özür mektubuyla artık bu ticarete destek vermeyeceğini açıkladı.
Haziran 29 Alanya’da yaşayan yerli ve yabancı aktivistler, dünyada eş zamanlı yapılan eylemlere Türkiye’den eşlik ederek yunus parklarını protesto etti.
Eylül 3 İstanbul Bilgi Üniversitesi Medya ve İletişim Sistemleri bölümü yüksek lisans mezunu Berivan Dural, bitirme projesi olarak yunus parklarının perde arkasını anlatan “Onlar Aslında Gülümsemiyor” adlı bir belgesel hazırladı.
Eylül 16 Bodrum Kent Konseyi tarafından Bodrum Belediyesi’nin, sınırları içinde yer alan yunus parkının kapatılmasına yönelik karar aldığı açıklandı.
Eylül 22 Tuzla-İstanbul’daki 250 milyon dolarlık marina ve AVM projesi içinde yeni bir yunus parkı açılacağına dair gelen ihbarla birlikte harekete geçtik ve gizli gizli yürütülen inşaat sürecindeki parkın iptali için ilk başvurumuzu yaptık.
Yıl boyunca yunus parklarına karşı düzenlenen tüm eylemleri ve yapılan başvuruları görmek için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz.