Turizm sezonunda bilinçsiz turistlerin sebep olduğu olay, cehaletin ve duyarsızlığın nelere mal olabileceğini bir kez daha gösterdi: Arjantin’deki Mar del Tuyú sahilinde bir yunus ölü olarak bulundu. Yunusun ölüm nedeni, turistler tarafından sudan çıkarılıp sahil boyunca kucakta dolaştırılması. Daha önce aynı bölgede yine turistler ve balıkçılık aktiviteleri yüzünden hayatını kaybeden çok sayıda yunus kaydedilmişti.
Sahile yakın bir bölgede yüzen yunus, etrafında toplanan insan kalabalığının arasında bir adam tarafından sudan çıkarıldı. Sosyal medyada bu korkunç olayın görüntülerini paylaşan ve olaya tanıklık eden Lorena Cervetto, “Yunus adamın kollarında öldü. Hayvanın etrafında merak içinde dolanan insanlar vardı,” dedi.
Okyanus akıntılarının bu hayvanları sahile sürüklediğini söyleyen Sahil Savunma Başkan Yardımcısı Augusto Giachetti, yunusun Şili türüne ait olduğunu doğruladı.
Deniz faunasına müdahale etmemenin önemini vurgulayan Giachetti, La Nación’a verdiği demeçte, “Deniz aslanları, foklar ve başka hayvanlar sahilde dinlenirken, onlarla mesafemizi korumak çok önemli,” dedi ve benzer durumlarda, herhangi bir müdahalede bulunmak yerine Mundo Marino Vakfı veya Sahil Savunma (103) ile iletişime geçilmesini tavsiye etti.
Nesli tehlikedeki yunuslara balıkçılık ve bilinçsiz turizm tehdidi
Ocak ayında gerçekleşen bu vaka ilk ve tek değil. Geçtiğimiz yıllarda Mar de Cobo’da nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan Franciscan türü bir yunus hareketsiz bir şekilde karaya vurmuş, Arjantin Fauna Vakfı’na bu hayvanların genellikle balıkçı ağlarına takıldığını açıklamıştı.
Her yıl Buenos Aires’te yaklaşık 500 ila 800 yunus, balıkçıların ağlarına tesadüfi olarak yakalanıyor (bycatch). Dişiler, tek yavrusuna bir veya iki yıl boyunca bakıyor ve anneleri olmayan yavrular yönlerini kaybedip aç kalıp ölebiliyor.
Uzmanlar, özellikle bu nedenle bu tür bir durumla karşılaşan turistlerin farkındalığının artmasının, çıplak elle dokunmadan ve hayvanları rahatsız etmeden denize döndürmesinin, savunmasız ve nesli tükenmekte olan bir türün hayatta kalması için çok önemli olduğunu vurguluyor. Aynı zamanda yetkili kurumların hızla aranıp bilgilendirilmesini tavsiye ediyor.
Arjantin Fauna Vakfı Başkanı Juan Lorenzani, “Franciscana yunusu, dünyadaki en tehlike altındaki türlerden biri ve acil önlem alınmazsa birkaç yıl içinde yok olabilir,” diyor.
Nitekim yapılan açıklamalara göre, Uruguay, Brezilya ve Arjantin gibi kısıtlı bir alanda dağılım gösteren Franciscana yunuslarının, toplamda yalnızca 30 bin birey olduğu tahmin ediliyor. Bu türün iyileşme ve popülasyonunu artırma potansiyelinin çok düşük olduğunu söyleyen deniz memelisi uzmanları, dişilerin ancak 2 veya 3 yaşında tek bir yavru doğurduğunu ve ona bir veya iki yıl boyunca baktığını aktarıyor. Ayrıca, Franciscana türü yunusların uzun süre deniz dışında kalamadığının, kalın ve yağlı derisi yüzünden vücudunun bir anda sıcakta ısındığının ve dış etmenler sebebiyle susuz kalıp ölme riskinin çok yüksek olduğunun altını çiziyor.
Öte yandan, 2022 yılında bir adamın Franciscana türü bir yunusu battaniye sarıp çocuklarıyla birlikte götürdüğü görülmüştü. Yunusun yanında ağların bulunması sebebiyle hayvanın özellikle bu şahıs tarafından hedef gözeterek tutulduğu veya tesadüfi olarak ağa yakalandığı düşünülmüştü.
2016’da ise yine Franciscana türü iki yunustan biri, kıyıya yakın yüzerken sahildekiler tarafından denizden çıkarılmış ve selfie malzemesi olarak kullanıp elden ele dolaştırmıştı. Derisi sıcağa ve susuzluğa dayanamayan, nesli tehlike altındaki Franciscana türü genç yunus, insanların elinde kısa sürede can vermişti. Öldükten sonra bile selfieleri çekilen yunus, daha sonra kuma atılmış ve öylece sahilde bırakılmıştı.
2017’de bir başka yunus yine Arjantin’de turistlerin fotoğraf ve selfie merakı yüzünden hayatını kaybetmişti. Yavru yunus, La Capital’in aktardığına göre, Buenos Aires yakınlarındaki San Bernardo plajında turistler tarafından denizden çıkarıldı. YouTube’a yüklenen videoda ve gördü tanıklarının yerel TV kanallarına verdiği beyanlar ışığında, suyun dışına çıkarıldığında hala hayatta olduğu anlaşılan yunusun denize yeniden bırakılmak yerine, insan kalabalığı tarafından kuşatıldığı ve turistler tarafından sürekli okşandığı görülüyor.
–
Kaynaklar: TN, Noticias Ambiantales, CN Traveler, Vegan FTA
Fotoğraflar: TN, Yahoo & Lorena Cervetto
–
Hayvanlar oyuncağımız, eğlencemiz, şov malzememiz değil. Onları artık rahat bırakın!