Fotoğraf: Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV)
26 Mayıs’ta İstanbul’un Bebek sahilinde afalina türü bir yunusun ölü olarak karaya vurması üzerine harekete geçen Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV), yunusun av tüfeği ile vurularak öldürüldüğünü tespit etti. Genç ve dişi yunusun cansız bedeninde altı adet saçma deliği ve bir adet saçma bulan TÜDAV ekibi, konuyu yasal olarak takip etmek üzere koruma altındaki yunusu öldüren şahıslar hakkında suç duyurusunda bulundu.
Bebek Semt Girişimi, Kaptan Bekir Gedik ve Sahil Güvenlik’ten gelen ihbar üzerine bölgeye intikal eden uzmanların yaptığı inceleme sonunda, Karadeniz popülasyonu “nesli tehlikede” olarak tanımlanan afalina (Tursiops truncatus) türü yunusun en az tek el ateşle yan tarafından vurularak öldürüldüğü tespit edildi. İnceleme sırasında 168 cm boyundaki dişi yunusun vücudundan “dokuzlu” denilen bir adet saçma çıkartıldı. Kaburganın arasından kemikleri kırarak geçen saçmalar yüzünden akciğerleri parçalanan ve iç kanamaya bağlı olarak hayatını yitiren yunusun vücudunda ayrıca altı adet, kenarları düzgün saçma deliği bulundu.
İstanbul Valiliği ve Sahil Güvenlik Komutanlığı başta olmak üzere diğer yetkili kurumlardan faillerin bulunmasını ve gereken araştırmaların titizlikle yürütülmesini talep eden TÜDAV, aynı zamanda BİMER üzerinden suç duyurusunda bulundu. Son 48 saat içinde özellikle İstanbul Boğazı’nın kuzey ağzında avcılık yapan voli balıkçı teknelerinin soruşturmaya dahil edilmeleri gerektiğinin altını çizen TÜDAV Başkan Yardımcısı M. Arda Tonay, “Nesli tükenmekte olan bu hayvanların etkin bir şekilde korunması için ilgili bakanlıkların acil bir toplantı yapması, mevcut koruma önlemlerini artırması ve adli takibat mekanizmalarını yasalar çerçevesinde aktif bir şekilde işletmesi gerekiyor” dedi.
“Balıkçı teknelerinde silah ve tüfek yasaklanmalı”
Tonay, Türkiye denizlerinde yaşayan yunusların, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve uluslararası sözleşmeler ile 1983 yılından bu yana koruma altında olduğunu vurguladı ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun da, afalina gibi nesli tükenen hayvanları koruma prosedürlerine aykırı davrananlara para cezası öngördüğünün altını çizdi. Benzer öldürme vakalarından örnekler veren Tonay, ilgili kamu kurumlarına şu çağrıyı yaptı:
“30 Nisan 2013 tarihinde Antalya’da öldürülen Akdeniz foku ve 26 Aralık 2014 tarihinde Çanakkale’de ateşli silahla vurulan tırtak türü yunus vakalarının failleri hala tespit edilmedi. Daha önce pek çok kez dile getirdiğimiz gibi, bu tür kasti öldürme vakalarına benzeyen olaylarda ilgili bakanlıkların ve valiliklerin konu hakkında sağlıklı bilgi verecek kişiler için ortaya bir ödül koymasını ve bu sayede faillerin bulunmasını öneriyoruz. Ayrıca yunuslara düşmanca hisler besleyen bazı balıkçıların, gerek kıyıdan, gerekse tekneden hedef gözeterek yunusları vurmaya çalıştığına dair Türkiye’nin farklı bölgelerinden ihbarlar gelmeye devam ediyor.
T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan talebimiz, tüm balıkçı teknelerinde her türlü yivli/yivsiz, ruhsatlı/ruhsatsız silah/tüfek bulundurulmasını yasaklaması ve amatör/ticari amaçlı su ürünleri avcılığı tebliğlerine ivedi olarak bu maddeyi eklemesidir. Çünkü ancak ekosistemin bütün parçalarını koruyarak biyoçeşitliliği koruyabiliriz. Besin zincirinin en tepesindeki yunuslar da ekosistemin sağlığı konusunda gösterge türlerden biridir.”
İnsan kaynaklı faaliyetler yunusların neslini tüketiyor
Geçmişte yapılan ticari yunus avcılığının, yunus popülasyonlarını aşırı derece tahrip ettiği ve Karadeniz’de yaşayan yunus türlerinin popülasyonlarındaki azalmanın en önemli nedeni olduğu biliniyor. Sadece 1970 ile 1983 yılları arasında Türkiye’de 25 bin 678 ton yunus avlandı. 20. yüzyılda ise tüm Karadeniz’de 4-5 milyon adet yunusun avlandığı tahmin ediliyor.
Karadeniz’de yunus popülasyonlarını tehdit eden faktörler arasında ise, tesadüfi ağa yakalanma (bycatch), habitat kaybının neden olduğu besin azalması, deniz kirliliği, kasti öldürme ve salgın hastalık sonucu kitlesel ölümler yer alıyor. Araştırmaya göre özellikle dip uzatma ağları ile yapılan avcılık nedeniyle Karadeniz’de her yıl yaklaşık 3 bin mutur ve afalina türü yunus ölüyor. 2003-2012 yılları arasında sadece Batı Karadeniz’de ölü ve canlı olarak karaya vuran yunusların sayısı ise 647.
27.05.2015
Kaynak ve diğer fotoğraflar için: Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) – Boğaz’da Yunus Vahşeti
BİMER üzerinden suç duyurusu yapmak için: Yunus Parkları Kapatılsın
