Antalya ve Isparta’daki “av ihalesine” karşı açılan iptal davası yaban keçilerinin lehine sonuçlandı. Mahkeme, Türkiye’de nesli tükenme tehlikesi altındaki 47 yaban keçisinin öldürülmesini kapsayan ve Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından çıkarılan av ihalesinin yasal ve bilimsel olmadığı gerekçesiyle ihaleyi iptal etti.
8 Aralık 2020 – Antalya ve Isparta’daki “av ihalesine” karşı Salda için Türkiye Grubu’ndan A Platformu Sözcüsü Hediye Gündüz ile Platform katılımcıları Saliha Altın ve Yeşim Vardar tarafından Isparta İdare Mahkemesi’nde açılan dava beş ay sonra hayvanların lehine sonuçlandı.
Av ihalesinin “bilimsel verilere dayanılmadan tesis edildiğini” vurgulayan Isparta İdare Mahkemesi, “mevzuat hükümlerine, kamu yararı ve hizmet gereklerine uyarlık bulunmadığı” gerekçesiyle davalı Tarım ve Orman Bakanlığı’nın av ihalesini iptal etti.
Ağustos ayından bu yana 47 yaban keçisinin avcılar tarafından öldürülmesini önlemek için bir araya gelen doğa koruma ve hayvan hakları örgütleri kararı memnuniyetle karşılarken, yaban keçileri ve ihaleye açılan pek çok tür için av ve insan tehdidinin halen sürdüğünü vurguladı. Ekim ayında davaya müdahillik başvurusunda bulunan Vegan Derneği Türkiye (TVD), Hayvanlara Adalet Derneği (HAD), Yunuslara Özgürlük Platformu, Hayvan Hakları ve İzleme Komitesi (HAKİM) ve Hayvan Hakları ve Etiği Derneği mahkeme sonucunu duyururken, dava sonrası süreci takip edeceklerini, kararın diğer av ihalelerine karşı açılan davalar için örnek olmasını umduklarını belirtti.
Dava sonucuyla ilgili olarak “Bu karar Türkiye’nin hukuka, uluslararası sözleşmelere ve etik değerlere uyması gerektiği gerçeğini ortaya koyan bir karar” diyen Salda için Türkiye Grubu’ndan A Platformu Sözcüsü Hediye Gündüz şöyle konuştu: “Dünyayı birlikte paylaştığımız canların para için öldürülmesi de insani değerleri zedeleyen bir durumdu. Bu durumun Antalya ve Isparta’da yaban keçileri, hatta Tunceli’de de dağ keçileri için ortadan kalkmış olması da çok önemli. Ancak ne yazık ki bu iç acıtıcı durum Türkiye’nin diğer illerinde başka türler için halen devam ediyor. Bu kabul edilebilir bir durum değil. Mahkeme kararı bu acı gerçeğe bir tokat olmuştur. Bu tokat, Türkiye çapında Av Turizmi Uygulama Talimatı aracılığıyla pek çok hayvanı öldürmek için sırasını bekleyen tüm kamu kurumları ve av şirketleri için de geçerli olmalı ve av katliamından bir an önce vazgeçilmelidir.”
Ne olmuştu?
17 Haziran’da Tarım ve Orman Bakanlığı Burdur 6. Bölge Müdürlüğü, nesli tehlike altındaki bir tür olan yaban keçisinin (Capra aegagrus) 13 parti halinde 47’sinin öldürülmesi için av ihalesi açmıştı.
Salda için Türkiye Grubu ve A Platformu, Antalya ve Isparta’da yaban keçilerinin katledilmesini önlemek için Temmuz ayında Tarım ve Orman Bakanlığı’na karşı dava açmış, Eylül ayında da mahkemenin verdiği yürütmenin durdurulması ara kararını hayvan hakları savunucularıyla birlikte kamuoyuna duyurmuştu. Bu ara kararda mahkeme talep etmesine rağmen Tarım ve Orman Bakanlığı’nın henüz av turizminin “gerekliliğine ilişkin” herhangi bir bilimsel rapor sunmadığı ortaya çıkmış, mahkeme aynı zamanda koruma altındaki bazı türleri de kapsayan av turizmi uygulamasının mevcut kanunlara aykırı olması nedeniyle bakanlıktan hukuki dayanağı netleştirmesini istemişti.
Ekim ayında ise hayvan hakları savunucuları, yaban keçilerinin katledilmesini önlemek amacıyla davaya müdahillik başvurusunda bulunmuş, aynı zamanda “ekonomik kayıpların giderilmesi” gerekçesiyle davaya katılma talebinde bulunan av şirketlerine karşı kolektif hukuki mücadele için doğa ve yaşam savunucularına güç birliği çağrısında bulunmuştu.
Hayvan hakları örgütleri, daha önce Türkiye çapında Anadolu Yaban Koyunu, Ceylan, Çengelboynuzlu Dağ Keçisi, Karaca, Melez Yaban Keçisi, Kızıl Geyik, Yaban Keçisi ve Yaban Domuzu gibi pek çok türün öldürülmesini engellemek amacıyla, “Av Turizmi Uygulama Talimatı”nın iptali için Tarım ve Orman Bakanlığı’na karşı Salda için Türkiye Grubu’ndan Hediye Gündüz’ün açtığı iptal davasına da müdahil olmuştu.
Bakanlığın katliamına izin verdiği yaban keçileri uluslararası koruma altında
Yaban keçisi (Capra aegagrus), Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) Kırmızı Liste kriterlerine göre global ölçekte nesli “neredeyse tehdit altında” (NT – near threatened) olan, Türkiye’nin de dahil olduğu Akdeniz bölgesinde ise “hassas” (VU – vulnerable) durumda oldukları için nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan kritik bir tür.
Bu nedenle de, 1984’ten beri Türkiye’nin taraf olduğu Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi’nin (Bern 1979) “kesin koruma altındaki türler” Ek-II Listesi’nde yer alıyor. Dolayısıyla yaban keçilerinin her türlü kasıtlı yakalanması, alıkonması ve kasıtlı öldürülmesi yasak olduğu gibi, canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti de yasağa tabi.
Yaban keçileri ayrıca iç mevzuat dahilinde bakanlığın koruma altına aldığı hayvan listesinde yer almasına rağmen bu yıl “kırsal kalkınmaya destek” amacıyla bakanlığa bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) tarafından av turizmi kapsamında avlanmasına izin veriliyor.
