23 Ocak 2019 – Tematik deniz parkı hasta mors Zeus’un ölümünün “doğal nedenlerden” kaynaklandığını iddia etti. Fakat eski mors eğitmeni Phil Demers bu iddiayı çürütecek açıklamalarda bulundu.
Daha önce pek çok kez hayvan hakları ihlalleriyle gündeme gelen Kanada’daki tartışmalı deniz parkı Marineland, geçtiğimiz Pazartesi günü, parkta gösteriye zorlanan morslardan biri olan Zeus’un öldüğünü açıkladı. Zeus 2016’da kaydedilen bir videoda gösteri sırasında yere yığılmak üzereyken, çok zayıflamış bir şekilde görülmüştü.
“Zeus hep çok hastaydı”
Eskiden Marineland’de mors eğitmeni olarak çalışan Phil Demers, bu haberi duyduğunda üzüldüğünü ama şaşırmadığını söylüyor: “Zeus ilk karşılaştığımız günden beri hasta. 15 yıl olmuştur.”
Marineland ise Zeus’un ölümünün doğal nedenlerden kaynaklandığını iddia ederken morsun “rutin veteriner kontrollerinden geçtiğini, ölümünden önce hiçbir surette hastalık belirtisi göstermediğini” söylüyor. Bağımsız yürütülen nekropsinin sonuç raporuna göre Zeus’un ölüm nedeni “kalp yetmezliği”.
Demers bu açıklamaların hiçbirine inanmıyor: “Son görüntüleri korkunçtu, çok kötü durumdaydı. O zaman bile asıl sormamız gereken Zeus’un ölüp ölmeyeceği değildi; ne zamana kadar hayatta kalabileceğiydi. Ölüm nedeni neydi, ölümünü ne hızlandırdı, bilmiyorum.”
Bu süreçte deniz parkı yetkilileri hasta mors Zeus’un sağlıklı olduğu günlerden eski bir fotoğrafı dahi yayınladı. Demers “O fotoğrafta kilosu hala yerindeydi. Ama hepimiz biliyoruz ki, aynı fotoğraf Zeus’un son birkaç yıldaki halini yansıtmıyordu.”
Esaret kaynaklı kronik stres ve fiziksel etkileri
Aslında Zeus’un sağlık sorunu kronik kusmaydı (regürjitasyon). Esaretin meydana getirdiği stres sonucu ortaya çıkan bu rahatsızlık onun her geçen gün daha az beslenmesine neden olmuş, kalça kemiği ve omurgasında çıkıntılara yol açmıştı.
Zeus o kadar uzun süredir hastaydı ki, 2016 yılında bir gösteri sırasında az kalsın yere yığılıyordu. Zeus’un bu halini gösteren video kısa sürede viral oldu. Zeus’un yeni fotoğraflarındaki hali, üç sene önceki zayıf halinden hiç de farklı değildi.
Esaret altında diğer hayvan ölümleri
İçinde hayvanat bahçesi de barındıran Marineland’de hayatını kaybeden tek hayvan Zeus değil. Belugalar, ayılar, geyikler, kuşlar ve daha pek çok hayvan son birkaç yıl içinde tesis sınırları içinde öldü. Deniz parkı aynı zamanda hayvana işkence ve ihmalkarlık suçlamalarıyla da pek çok kez gündeme oturdu. Buttercup ve Sonja adındaki morslar da, geçtiğimiz iki yıl içinde yine Marineland’de öldü.
Halihazırda Marineland’in tutsak ettiği iki mors daha var: Apollo ve Smooshi. Zeus gibi Smooshi de kronik kusma yüzünden şimdiden çok kilo kaybetmiş durumda.
Demers’a göre Smooshi, aynı zamanda eski eğitmeni ve bakıcısından ayrılmanın duygusal yükünü de taşıyor. Marineland’de çalışırken Smooshi’yle çok yakın bir duygusal bağ kurduğunu söyleyen Demers, Smooshi’nin kendisini “annesi yerine koyduğunu” ve kendisini zihnine bu şekilde “kazıdığını” belirtiyor.
Demers aralarındaki bu bağın, bir çalışanın korkmuş durumdaki bir başka morstan kan alırken Smooshi’nin bunu görüp strese girmesinin ardından oluştuğunu söylüyor. Demers Smooshi’yi sakinleştirmek için elini Smooshi’nin burun deliklerinin üzerine koymuş ve o sırada tüm dikkatini yalnızca Demers’e vermiş: “Sanırım bu hareketim duygu durumunu tamamen değiştirdi. O sırada beyin devreleri açıldı ve beni annesi olarak hafızasına kazıdı. Bilimsel açıklaması bu. O andan itibaren nereye gidersem peşimden gelmeye, bana annesi gibi davranmaya başladı. Tıpkı yavru morsların yaptığı gibi beni korumaya çalışıyordu.”
Demers her ne kadar Smooshi ve Apollo’nun sağlığının şimdilik “iyi” olduğuna dair duyumlar alsa da, içinde bulundukları ortam yüzünden endişeleri bitmiyor: “Geceleri uyuyamıyorum. Bir mucize gerçekleşmediği takdirde onları bekleyen sonu biliyorum.”
Marineland 2012 yılında hayvanların esaret altındaki fiziksel ve psikolojik durumlarıyla ilgili yaptığı açıklamalar nedeniyle Demers’a dava açmıştı. Demers deniz parkındaki tutsak hayvanlar adına mücadeleyi hala sürdüyor.
Kaynak: Elizabeth Claire Alberts, The Dodo, 23 Ocak 2019
Çeviri: Yunuslara Özgürlük Platformu
* * *
Ek bilgi: İstanbul Dolphinarium (İstanbul Yunus Gösteri Merkezi) başta olmak üzere Türkiye’deki tesislerde gösteriye zorlanan morslarla ilgili ihlaller ve konuyla ilgili diğer içerikler için bu bağlantıyı inceleyebilirsiniz.