Kanada’daki Vancouver Akvaryumu, gittikçe artan kamuoyu tepkisi ve yerel yönetimin karşıt tutumu sonucu sonucu, setase programına son vereceğini, bundan böyle balina ve yunusları esaret altında tutmayacağını açıkladı. Bu kararı, Türkiye’ye örnek olması ve yasal düzeyde hayvan esaretine tamamıyla son verilmesi umuduyla paylaşıyoruz; 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun yenilenen tasarısında, “yunus parklarının yasaklanması” yönündeki kararın tekrar gündeme getirilmesi için çağrılarımızı yineliyoruz.
18 Ocak 2018 – Geçtiğimiz yıl yerel yönetimin girişimi ve yönetim kurulunda yapılan oylamayla, hayvanların esaret altında tutulmasının etik açıdan yanlış olduğu gündeme getirilmiş ve uzun süren tartışmalar sonucu akvaryuma yeni balina ve yunusların getirilmesi yasaklanmıştı. Bu süreçte yönetim kurulu kararına rağmen bu yasağın kaldırılması için mücadele edeceğini belirten Yönetim Kurulu Başkanı John Nightingale, bu yıl saf değiştirerek diğer tematik akvaryumlara ve gösteri merkezlerine örnek olabilecek kararı açıkladı.
Nightingale, setase programını sonlandırma kararına dair yaptığı açıklamada, “Balina ve yunusların insanlarla etkileşime girmesinin önemli olduğunu düşünüyoruz. Fakat diğer taraftan da gerçekçi olmalıyız. Bugün avukatlar, politikacılar ve kamuoyu bizim bu misyonumuzu zayıflatacak hamlelerde bulunuyorlar” dedi.
Yönetim kurulundan yapılan yazılı açıklamada ise bu kararı üyelerin memnuniyetle karşıladığı ve uzun yıllardır süren güçlü kamuoyu tepkisini kurulun dikkate aldıklarını belirtti. Heyet Başkanı Stuart Mackinnon’ın, “Kamuoyu bize bu akıllı ve sosyal memelilerin ithalatını yapmanın, bu hayvanları gösteriye zorlamanın etik olarak doğru olmadığını her fırsatta söyledi ve kamuoyu görüşüyle bağdaşmadığını vurguladı. Biz de iç tüzüğümüzde değişiklikler yapma kararı aldık. Bundan böyle okyanus araştırma ve koruma programlarımıza yoğunlaşacağız” dedi.
2016’da deniz parkında bulunan üç setaseden ikisi hayatını kaybetmişti. Ardından esarete alınan bir yalancı katilbalina bakteriyel enfeksiyon nedeniyle ölmüş, iki mutur türü yunustan biri akciğer hastalığından, diğeri de bilinmeyen bir nedenden dolayı hayatını kaybetmişti.
Yalnızca 15 ay içinde gerçekleşen beş setase ölümünün ardından parkta yalnızca Pasifik Okyanusu’nda yaşayan bir yunus türü olan ve Helen adı verilen yunus kalmıştı. Parkın aldığı son karardan sonra bu yunusun nereye gideceği henüz belirsiz. Nightingale’e göre seçeneklerden biri, sağlık durumuyla ilgili riskler taşısa da, başka bir akvaryuma aktarmak. Diğer bir seçenek ise Helen’e eşlik edecek bir başka yunus getirmek. Fakat bu da kurul kararını çiğnemek olacak. Nightingale her iki seçeneğin de yeterince iyi olmadığını kabul ediyor. Helen adı verilen bu yunus, akvaryum yetkililerinin verdiği bilgiye göre, yaklaşık 10 yıl önce Japonya’da bir balıkçı teknesinin ağına yakalandıktan sonra Kanada’daki bu tesise getirilmişti.
İki yıl önce Vancouver Akvaryumu’nda hayatını kaybeden iki belugadan (beyaz balina) sonra ziyaretçi sayısında ciddi bir düşüş yaşanmış, kamuoyu baskısı gittikçe artmıştı.
Setase programının sonlandırılması, karaya vuran setaselerin kurtarılması konusundaki çalışmaları etkilemeyecek. Yalnızca artık doğaya geri dönmesi imkansız olan hayvanlar sağlıklarına kavuştuklarında ve rehabilite edildiklerinde Vancouver Akvaryumu’nda kalmak yerine başka bir tesise nakledilecek. Fakat Nightingale, alınan karara rağmen, hala başka bir tesise nakledilmek için henüz hazır olmayan hayvanların gösteri havuzlarında tutulması için mücadele edeceğini söylüyor: “Akvaryumun mevcut olanaklarından olabildiğince faydalanmak istiyoruz. Acil durumlarda ve vaka bazında böyle bir yol izleyebiliriz.”
Hayvan hakları örgütü Animal Justice’dan (Hayvanlara Adalet) Camille Labchuk ise, bu kararın daha büyük değişimleri getireceğine inanıyor:
“Vancouver Akvaryumu nihayet balina ve yunusların tutsak edilmemesi gerektiğini kabul etti. Esaret endüstrisi için tehlike çanları çalmaya başladı. Şimdi onlar düşünsün.”
Not: 2014 yılında Yunuslara Özgürlük Platformu olarak TBMM Çevre Komisyonu’na sunduğumuz rapor, 2010’dan bu yana yapılan eylemler ve gittikçe artan kamuoyu tepkisi nedeniyle yunus parklarının yasaklanması gündeme taşınmış ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu tasarısında yer alacağı bakanlık tarafından medyaya duyurulmuştu. Fakat AKP Milletvekili Mehmet Metiner’in verdiği madde önergesi sonucu bu karar tasarıdan çıkarılmıştı. Bundan dört yıl sonra, kamuoyu tepkilerine rağmen, yunus parklarının Türkiye çapında yasaklanması yenilenen kanun tasarısında bile yer almadı. Bu nedenle lütfen siz de tepkilerinizi sürdürün ve yunus parklarının, hayvanlı sirklerin ve hayvan ithalatının yasaklanması için T.C. Orman Ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’na (@VeyselEroglu), Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba’ya (@aefakibaba), TBMM Çevre Komisyonu üyelerine ve TBMM’ye (@TBMMresmi) çağrılarınızı iletin, bu ve buna benzer haberleri bu hesaplarla paylaşın.
Haber Kaynak: CBC News & The Guardian
İlgili Haberler:
* Vancouver Akvaryumu’ndaki tutsak anne ve yavru beluga toksin nedeniyle hayatını kaybetti (2016)
* Dr. Jane Goodall bu kez de balina ve yunusların yanında! (2015)
* Kanada yunus ve balina esaretini yeni bir tasarıyla yasaklayabilir (2015)