Yunuslarla etkileşim terapisinde (DAT: Dolphin-assisted therapy), çocuk önceleri iskelede durarak, daha sonra ise suya girerek, uzmanlar gözetiminde yunuslarla etkileşmektedir. Bu terapi; ABD, Meksika, Rusya ve İsrail başta olmak üzere pek çok ülkede ve Türkiye’de kullanılmaktadır.
Humphries (2003) tarafından yürütülen bir araştırma derlemesi çalışmasında, yunuslarla etkileşim terapisinin etkilerini inceleyen altı araştırmaya ulaşılmıştır. Bu altı araştırmaya toplam 294 çocuk katılmıştır ve araştırmalardan dördünde otistik özellik gösteren çocuklar da yer almıştır. Bu araştırmalarda, yunuslarla etkileşimin çocukların davranışlarını olumlu yönde etkilediğine ilişkin bulgular rapor edilmiştir. Ancak, araştırmaların bazılarında deneysel yöntem de kullanılmış olmasına karşın, Humphries, altı araştırmanın tümünde önemli yöntemsel sınırlılıklar olduğu; dolayısıyla, bu araştırmalarda gösterilen sonuçların bilimsel olarak geçerli kabul edilemeyeceği yorumunda bulunmuştur.
Daha sonra yürütülen çalışmalar da yunuslarla etkileşimin herhangi bir terapötik yararı olmadığı yönündedir.
Öte yandan, terapi adı altında yürütülen bu etkinliklerin çocuklar açısından enfeksiyon ve kaza riski taşıdığı da bilinmektedir. Tüm bu bilgiler ve değerlendirmeler ışığında, tutsak edilen yunuslar üzerinden para kazanma girişimlerinin bilim çevreleri tarafından savunulmasının mümkün olmadığı açıktır.
Prof. Dr. Gönül Kırcaali-İftar (*)
Kaynakça:
Humphries, T. L. (2003). Effectiveness of dolphin-assisted therapy as a behavioral intervention for young children with disabilities. Bridges: Practice-Based Research Syntheses, 1(6), 1-9.
Marino, L., ve Lilienfeld, S. O. (2007). Dolphin-assisted therapy for autism and other developmental disorders: A dangerous fad. Psychology in Intellectual and Developmental Disabilities, 33(2), 2-3.
(*) Prof. Dr. Gönül Kırcaali İftar, Tohum Otizm Vakfı uzmanlarından biridir ve “danışman” olarak görev yapmaktadır. Aynı zamanda, Anadolu Üniversitesi Engelliler Araştırma Enstitüsü kurucu müdürüdür.
(**) Tohum Otizm Vakfı – http://www.tohumotizm.org.tr/
