Belgeseller

Doğru bilinen yanlışları bize etik, bilimsel ve hukuki dayanaklar ile gösteren, hayvan ticareti ve sömürüsü üzerinden gelir elde eden şahıs ve kurumların kamuoyundan gizlediği gerçekleri gözler önüne seren, dünyadan ve Türkiye’den belgesel yapımlar…

Yunuslar, Balinalar ve Diğer Deniz Canlıları

1. The Cove (Koy)

Japonya’nın Taiji Koyu, her yıl binlerce yunusun kanıyla boyanıyor. Koyda her yıl gerçekleştirilen yunus katliamını, Türkiye dahil olmak üzere dünya çapındaki gösteri ve terapi merkezlerine yönelik yunus ticaretiyle birlikte gözler önüne seren Oscar ödüllü belgesel “The Cove“. Deniz memelisi uzmanı aktivist Richard O’Barry ve OPS ekibi imzasıyla.

2. Blackfish

Dünya çapındaki tematik akvaryumlarda ve yunus parklarında tutsak edilen deniz memelilerine dair gerçekleri katil balinalar üzerinden ortaya koyan “Blackfish” belgeseli, özellikle ABD’nin en tartışmalı tesislerinden SeaWorld’ün ziyaretçi kaybederek ekonomik çöküşe geçmesine neden olmuş ve politikalarını zorla değiştirmelerine yol açmıştı. Kamuoyundan gizlenen esaret endüstrisinin gerçek yüzünü gözler önüne seren ve esaret merkezlerinin kapatılması için kamuoyunu harekete geçirmeyi amaçlayan ödüllü belgesel 2013 yapımı ve Gabriela Cowperthwaite imzalı.

3. Seaspiracy (Denizlerdeki Komplo)

“Seaspiracy” belgeseli, balıkçılık endüstrisinin sebep olduğu doğa, hayvan ve insan hakları ihlallerini gizli çekimler ve röportajlarla gözler önüne seriyor. Balıkçılığın yıkıcı etkilerini ortaya koyan bu belgesel, “sürdürülebilir balıkçılık” kavramının sahtekarlık ve yolsuzluk ile eşanlamlı olduğunu ortaya koyarken, her gün okyanuslarımızı daha fazla yok ettiğimizi ve bu gidişatı durdurmak için hepimizin sorumluluk alması gerektiğini vurguluyor. Doğa koruma, hayvan ve insan hakları ile ilgilenen herkesin mutlaka izlemesi gereken bu belgesel, bilimsel kaynaklarla desteklenen önemli bilgiler sunuyor.

4. Racing Extinction

Dünya tarihinin altıncı büyük yok oluşuna girdiğimiz, Antroposen olarak adlandırılan içinde bulunduğumuz “İnsan Çağı”nda nesli tükenen türlere, bu süreçte insanların rolüne ve yok oluş sürecini engellemek için yapabileceklerimize odaklanan belgesel, The Cove‘un yapımcı ekibi OPS imzalı.

5. A Fall from Freedom

Esaret altında tutulan yunus ve balinaların maruz bırakıldığı fiziksel ve psikolojik işkenceyi, esaret endüstrisinin tarihini anlatan belgesel bilim insanları, biyologlar, deniz memelileri uzmanları, eski eğitmenler, aktivistler ve halihazırdaki park yetkilileriyle röportajları içeriyor. San Francisco merkezli yapım şirketi EarthViews tarafından hazırlanan yapım, 82 dakika ve oyuncu Mike Farrell tarafından seslendiriliyor.

6. Sharkwater Extinction

Aktivistler, uzmanlar ve balıkçılarla yapılan röportajlar ile desteklenen “Sharkwater Extinction” belgeseli, köpekbalığı yüzgeçi ticaretinin ve balıkçılık faaliyetlerinin, denizlerdeki köpekbalığı popülasyonları ve deniz ekosistemleri üzerindeki yıkıcı etkilerini ortaya koyan bir belgesel. Belgeselin yapımcısı Rob Stewart, köpekbalıklarının okyanusların sağlığını korumadaki kritik rolünü ve köpekbalıklarının azalmasının ciddi sonuçlarını vurgularken, yasadışı ve etik dışı uygulamaların köpekbalıklarını ve doğal yaşamı yok oluşa doğru sürüklediğini gösteriyor.

7. My Octopus Teacher (Ahtapottan Öğrendiklerim)

“My Octopus Teacher” belgeseli, bir insan ile bir ahtapot arasındaki derin bağı inceleyen ve deniz canlılarının hissedebilirliğini ve duygusal karmaşıklığını vurgulayan bir belgesel. Hayvan hakları açısından bu belgesel, deniz canlılarının doğal yaşam alanlarının korunması ve haklarının tanınması için umut veren, tüm canlıların içsel değerini gözler önüne seren önemli bir çalışma.

8. Onlar Aslında Gülümsemiyor

İstanbul Bilgi Üniversitesi yüksek lisans mezunu Berivan Dural, yunus parklarına satılmak üzere binlerce yunusun ailelerinden koparıldığı bu kirli ticaret hakkında farkındalığı artırmak amacıyla bitirme projesi olarak çektiği “Onlar Aslında Gülümsemiyor” adlı belgeselini, Türkiye’de son yıllarda yunus parklarına karşı oluşan tepkilerin bir sembolü olarak Japonya Başkonsolosluğu’na gönderdi. Bitirme projesinde Yunuslara Özgürlük Platformu, TÜDAV ve WWF Türkiye’den de görüş alarak yunus parklarının perde arkasını anlattı.

9. Saving Flipper (Flipper’ı Kurtarmak)

Digiturk 18. kanalda yayın yapan Türkiye’nin ilk yerli belgesel kanalı İZ TV’de Savaş Karakaş’ın “Sudaki İzler” kuşağı kapsamında gösterilen Flipper’ı Kurtarmak (Saving Flipper) tutsak yunusların dramı üzerine hazırladığı “Ağlayan Flipper” ve “Yüzdüm Yüzdün Yüz” belgesellerinin tamamlayıcısı niteliğinde.

Diğer Hayvan Türleri

1. Earthlings (Dünyalılar)

Dünya çapında milyonlarca kişinin hayatını değiştiren, pek çok kişinin insan dışı hayvanlarla ilişkilerini sorgulayıp vegan felsefeyi benimsemelerini sağlayan Nation Earth imzalı belgeseli, vegan oyuncu ve aktivist Joaquin Phoenix seslendiriyor. Belgeselde; beslenme, eğlence, bilimsel araştırma ve moda gibi çeşitli alanlarda farklı türden hayvanların sömürülmesi ve acı çekmesine dair gizlenen gerçekler olduğu gibi aktarılıyor.  

2. Dominion

“Dominion” belgeseli, hayvan hakları aktivistleri ile Joaquin Phoenix, Rooney Mara ve Saide Sink gibi ünlü isimlerin katılımıyla, fabrika çiftliklerinde ve endüstriyel hayvan yetiştiriciliğindeki uygulamaların gerçek yüzünü ortaya koyuyor. Belgesel; kürk çiftliklerinden hayvan deneylerine kadar farklı türlere mensup olan hayvanların yaşadığı acımasız muameleyi ve insanların bu süreçlerdeki rolünü eleştirel bir bakışla incelerken, izleyicilerin hayvan hakları konusunda farkındalık kazanmasını ve etik sorumluluk sahibi olmasını amaçlıyor.

3. Cowspiracy

“Cowspiracy”, hayvancılığın su tüketimi, ormansızlaşma, sera gazı emisyonu ve biyolojik çeşitliliğin azalması gibi çevresel etkilerini ve etik sorunları ortaya koyan ve hayvan, doğa ve insan sağlığı üzerindeki ciddi sonuçlarını vurgulayan bir belgesel. Et ve süt endüstrilerindeki sistematik işkenceyi ve sömürüyü tüm çıplaklığıyla paylaşan belgesel, izleyicilerin gezegen üzerindeki insan etkisini ve baskısını azaltmak için hayvan kaynaklı ürünlerin tüketimine son vermeleri konusunda farkındalık oluşturmayı hedefliyor.

4. Cow (İnek)

“Cow”, Andrea Arnold’un yönetmenliğini yaptığı ve süt üretimi için sömürülen Luma adlı bir ineğin hayatına en dürüst haliyle yakından bakan bir belgesel. Belgesel, Luma’nın günlük rutinlerini ve duygusal deneyimlerini inceleyerek, süt çiftliklerinin ve süt üretiminin gerçeklerini derinlemesine ele alıyor. Arnold’un yaklaşımı, izleyicilerin Luma ile kişisel bir bağ kurmasına olanak tanıyor ve hayvancılık faaliyetlerinin görmezden geldiği etik sorunları vurguluyor.

Bitki Temelli Beslenme ve Sağlıklı Vegan Yaşam

1. The Game Changers

Bitki temelli beslenmenin sağlık, fiziksel ve zihinsel performans üzerindeki olumlu etkilerini araştıran “The Game Changers” belgeseli, bitki temelli beslenmenin atletik performansı artırdığını ve sağlığı iyileştirdiğini ortaya koyuyor. Bilim insanları, doktorlar ve ünlü sporcularla görüşerek hazırlanan belgesel, bitki temelli beslenmenin güçlü yanlarını gözler önüne sererken, protein kaynakları, kas kütlesi ve kardiyovasküler sağlık gibi konuları ele alıyor ve bitki temelli beslenmenin gerek sporcular, gerekse sıradan insanlar için faydalarını aktarıyor.

2. What The Health

Kip Andersen tarafından yönetilen “What The Health” belgeseli, sağlık endüstrisinin doğru ve sağlıklı beslenme ile ilgili uzun yıllar sürdürdüğü yaygın inançları sorguluyor, gıda ve ilaç endüstrilerinin uygulamalarını eleştiriyor. Et, süt ve yumurta gibi hayvan kaynaklı tüketimin kronik hastalıklarla ilişkisini inceleyen belgesel, hayvansalların sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini vurgularken sağlık kuruluşlarının ve hükümetlerin bitki temelli beslenmenin faydaları hakkında halka bilgi vermediğini, farkındalığı artırmak ve gerekli değişiklikleri hayata geçirmek için yeterince çaba sarf etmediğini gösteriyor. Kamu sağlığını iyileştirmek için bitki bazlı beslenmenin gerekliliklerine vurgu yapan belgesel, sağlık kuruluşlarından daha fazla şeffaflık ve sorumluluk talep ederken izleyicilere bilinçli beslenme çağrısında bulunuyor.